Edeler dâimâ tahsîl-i irfân,
olalar herbiri bir kâmil insan.

İlâhî eyledim sana emânet,
kimse etmeye kasd-i hiyânet.

Edip sâlih amellerle mu’ammer,
rızân et bunlara her ân müyesser.

Bu Dâ’îden edenler istifâde,
irişe iki âlemde murâde.

Husûsâ Muhammed ve Mustafâya,
rahmetler eyle bî-nihâye.

Ayırmadın cihânda birbirinden,
ayırma hem cinânda birbirinden.

Olunca yâ İlâhî rûz-i mahşer,
gele karşıma o iki birâder.

Mülâkat nasîb et Cennetde yâ Rab,
ola yanımda her iki müeddeb.

Hele Muhammedin kalbi pür nûrdu,
ledünnî bir ilmle konuşurdu.

Onbeş yaşındayken o fener söndü,
hak âşıkları hep mecnûna döndü.

Kamu üstâdıma hem rahmet eyle,
her birinin makamın Cennet eyle.

Cenâbından budur bir dahî maksûd,
atâ kıl anı da, ey Hayyu Ma’bûd.

Bu günlerdir husûsâ ıyd-i edhâ,
dolacak rahmetinle hâk-i Bathâ.

Bu günlerde açıkdır bâb-ı rahmet,
düâmı red etme yâ Rab rahmet et.

Bu aşkla dökdüm gözyaşını bol bol,
benim bu nevhamı sen eyle makbûl!

[Yukarıdaki münâcât, Beykozda muallim Muhammed bin Receb efendinin 1059 [m. 1649] da yazdığı (Nevha-tül-uşşak) kitâbından alınmışdır.]

70 — SE’ÂDET-İ EBEDİYYENİN SON SÖZÜ

Etrâfımızı beş duygu organımız ile tanıyoruz. His organlarımız olmasaydı, hiçbir şeyden haberimiz olmıyacakdı. Kendimizi bile bilemiyecekdik. Yürüyemiyecek, birşey yapamıyacak, yaşıyamıyacakdık. Anamız, babamız olamıyacak, var olamıyacakdık. Rûhumuza tatlı gelen güzelleri göremiyecek, güzel sesleri duyamıyacak, onları sevemiyecekdik. Allahımıza yalnız duygu organlarımız için, durmadan şükr etsek, şükrünü ödemiş olamayız.

Duygu organlarımıza etki eden herşeye (Varlık) veyâ (Mevcûd) diyoruz. Kum, su, güneş birer mevcûddür. Çünki, bunları görüyoruz. Ses de bir mevcûddür. Çünki, işitiyoruz. Hava, bir mevcûddür. Çünki, elimizi açıp yelpâze gibi sallayınca, havanın elimize çarpdığını duyuyoruz. Rüzgâr da yüzümüze çarpıyor. Bunun gibi, sıcaklık, soğukluk da birer mevcûddür. Çünki, derimizle bunları duyuyoruz. Elektrik, harâret, ya’nî ısı ve miknâtıs gibi enerjilerin [kudretlerin] de mevcûd olduklarına inanıyoruz. Çünki, elektrik akımının harâret ve miknâtıs veyâ kimyâ reaksiyonları meydâna getirdiğini, ısı gelince sıcaklık olduğunu, ısı azalınca soğukluk olduğunu ve miknâtısın demiri çekdiğini his ediyoruz, anlıyoruz.