Hindistândaki islâm âlimlerinin büyüklerinden Mazher Cân-ı Cânân,[1] ondördüncü mektûbunda buyuruyor ki, (Brahma dîni, semâvî bir din idi. Sonradan bozuldu). Üç uknûm ta’bîri ilk def’a bunlardan işitildi.

[Buna din yerine, felsefe, fikr demek dahâ doğrudur. Îsâ aleyhisselâmın mîlâdından yediyüz sene evvel semâvî bir dînin değişdirilmesi ile kurulduğu anlaşılmakdadır. Bu tahrîfi yapan Brahmadır. Brahma mukaddes kelâm demekdir. Hıristiyanlıkda da, Îsâ aleyhisselâm için bu ta’bîr kullanılmışdır. Hıristiyan papazlarına,Îsâ aleyhisselâmın ülûhiyyeti sorulunca, bunu isbât için ilk delîlleri, Yuhannâ İncîlinin birinci bâbındaki ba’zı âyetlerdir ki, (kelâm başlangıçda var idi ve kelâm Allah nezdinde idi ve kelâm Allah idi.) [Âyet 1] ve (Ve kelâm beden olup, inâyet ve hakîkat ile dolu olarak aramızda sâkin oldu. Biz de onun izzetini, Babanın biricik oğlunun izzeti olarak gördük) [Âyet 14], şeklindedir. Tıpkı Brahmanizmdeki gibi.] Brahmanizm fikrine tâbi’ olanlar, (Brahma) isminde asl olan bir ilaha inanırlar. İ’tikâdlarına göre, bu, en kâmil ve dâim-üs-sükût bir ilah olup, her şeyin aslıdır. Fekat bu ilah, diğer iki ilah vâsıtası ile işlerini yapar. Bunlardan birisi (Vişnu), diğeri de (Siva)dır. Bunlar, üç nev’ zuhûrdan ibâret olarak, bir ilahdır derler.

Brahmanlara göre, (Brahma), bütün herşeyi ve dünyâyı yaratandır. Bütün yaratma işlerini o yapar, alâmeti güneşdir. Vişnu akldır. Herşeyi koruyan, ya’nî koruyucu bir ilahdır. İçinde bulunan zemâna hükm eder. Alâmeti sudur. Siva ise, hayât ve ölüm tanrısıdır. İçinde bulunulan zemâna ve istikbâle hükm eder. Adâlet ve intikam bunun işidir. Alâmeti ise, ateşdir. [Brahmanlar, tanrıları Vişnunun semâda yaşadığına inanırlar. Diğer tanrılar, Vişnuya yeryüzünde bir takım şeytânların türediğini, yeryüzünün âsâyiş ve intizâmını bozduklarını ve bunların cezâlandırılması için, yeryüzünde, insan şeklinde doğması lâzım olduğunu söylerler. Vişnu, bu teklîfi kabûl eder ve yeryüzünü kötülüklerden ve şeytânlardan temizlemek için muhâribler sınıfından, bâkire bir kızdan bir (krishna) ya’nî muhârib olarak doğar. Kız, bunu önceden rü’yâsında görür. Krishna altmışdört günde, bütün ilmleri öğrenir. Çobanlık yapar. Pekçok yerler dolaşır. Dolaşdığı yerlerde, hârikulâde şeyler yapar ve onu gören brahmalar tarafından ilahlığı kabûl edilir. İnsan şeklinde yeryüzüne inmiş bir ilahdır. Brahmanizme inananlar tarafından, Krishna ile ilgili dahâ pekçok efsâneler anlatılır.