Müseyleme-tül-kezzâbla muhârebe, burada olmuşdur. 103.
262 — ZEYD BİN SÂBİT: Eshâb-ı kirâmın büyüklerindendir. Hazrec kabîlesindendir. Vahy kâtibi idi. Hicretde on yaşında idi. Babası dört sene önce vefât etmişdi. Çocuk olduğundan Bedr gazâsında geri gönderilmişdi. Hendek ve sonraki gazâlarda bulundu. Hendekde toprak taşırken Resûlullah görünce,(Bu, ne iyi yiğitdir) buyurmuşdu. Çok âlim idi. Süryânî öğrenmesi emr buyuruldu. Öğrendi. Gelen mektûbları okurdu. Halîfe Ebû Bekre ve Ömere de kâtiblik yapdı. Hazret-i Ömer hacca ve Şâma giderken, yerine bunu vekîl bırakmışdı. Hazret-i Osmân zemânında Beyt-ül-mâl me’mûru oldu. Ya’nî mâliye vekîli oldu. Halîfe hacca gidince, bunu vekîl bırakdı. Hazret-i Alîyi çok severdi. Fekat, Cemel ve Sıffîn vak’alarına karışmadı. Çok hadîs-i şerîf bildirmişdir. İlk toplanan Kur’ân-ı kerîmi bu yazdı. 45 de vefât etdi “radıyallahü teâlâ anh”. 30, 168, 251, 260.
263 — ZİYÂD BİN EBÎH: Ebû Süfyânın oğlu idi. Hicretin birinci senesi tevellüd etdi. Resûlullahı göremedi. Arabistânın meşhûr beş dâhîsinden biridir. Anası bir câriye idi. Hazret-i Ömer, kendisini Basra vâlîsi yapdı. Hazret-i Alî, Basrada beyt-ül-mâl me’muru yapdı ve Basra vâlîsi yapdığı Abdüllah bin Abbâsa, Ziyâdın sözüne göre hareket etmesini emr buyurdu. Cemel vak’asına karışmadı. Cemelden sonra, hazret-i Alî, bunu Basra mâliye müdîri yapdı. Abdüllah ibni Abbâs, Basradan Kûfeye giderken, yerine Ziyâdı vekîl bırakdı. Hazret-i Alî, bunu Fâris ve Kirman vâlîsi yapdı. Buralardaki karışıklıkları düzeltdi. Huzûr, râhat getirdi. Hazret-i Mu’âviye halîfe olunca, Fârisde vâlî idi. Bî’at etmemişdi. Bunu 45 senesinde Basraya sonra Horasana vâlî yapdı. Kûfeyi, Bahreyn ve Ümmânı da emrine verdi. Bu da bî’at ve çok hizmet etdi. Eshâb-ı kirâmın büyüklerine yüksek makâmlar verdi. Sağ elinde çıban çıkıp, 53 de vefât etdi. Oğlu Ubeydüllah, 53 de 25 yaşında iken Horasan vâlîsi oldu. Buhârâyı feth etdi. 55 de Basra, 60 da Kûfe vâlîsi oldu. Ömer bin Sa’d bin Ebî Vakkası dörtbin askerle 61 de Kerbelâya gönderdi. Hazret-i Hüseyni teslîm alıp getirmesini emr etdi. Teslîm olmayınca hücûm edip, Şimrin emri ile, Sinân bin Enes tarafından şehîd edildi. 62, 385.
264 — ZÜBEYR BİN AVVÂM: Eshâb-ı kirâmın büyüklerinden ve Aşere-i mübeşşeredendir. Hadîce-tül-kübrânın birâderinin oğludur. Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” halası olan Safiyyenin “radıyallahü teâlâ anhâ” oğludur. Onbeş veyâ onsekiz yaşında iken, erkeklerin dördüncü veyâ beşincisi olarak islâma geldi.