Halîfe olacağı da, kendisine müjdelenmiş idi. Birgün, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” hayvana binip, onu da, arkasına bindirmişdi. Konuşurlarken (Yâ Rabbî! Buna çok ilm ve hilm ver!) diye düâ buyurmuşdur. Târîhlerin hepsi diyor ki: Aklı, zekâsı, afvı, cömerdliği, idâresi, yumuşaklığı pek ziyâde olup, dillerde gezerdi. Afvı ve yumuşaklığı hakkında nice hikâyeler vardır ve iki büyük arabî kitâb hâlinde neşr edilmişdir. Arabistânda dört dâhî yetişmişdir. Hazret-i Mu’âviye, Amr ibn-i Âs, Mugîre tebni Şu’be “radıyallahü teâlâ anhümâ” ve Ziyâd bin Ebîhdir. Âlimlerden birçoğu demişdir ki, çok heybetli, cesâretli, tedbirli, gayretli, merhametli olup, her sûretle, sanki idâreci olarak yaratılmışdı. Hattâ, hazret-i Ömer, onu gördükçe “radıyallahü anhümâ” (Bu, bir Îrân şâhıdır) buyururdu. Bir şey isteyeni boş çevirmez, katkat fazlasını verirdi. Birgün, Hasen “radıyallahü anh” borcu olduğunu söyledikde, seksen bin altın vermişdi. Amr ibni Âsı “radıyallahü anh” Mısra vâlî yapıp, iki sene bütün Mısr gelirini, ona bağışlamışdı.

Ağabeysi Yezîd, Ömer “radıyallahü anhümâ” tarafından, Şâmda vâlî iken hicretin yirminci senesinde vefât etmiş ve yerine, bunu vekîl ta’yîn etmişdi. Halîfe Ömer “radıyallahü anh”, asîl olarak vâlî yapdı. Hazret-i Osmân, Alî ve Hasen “radıyallahü anhüm” de, kendisini azl etmediler. Hicretin kırkbirinci senesinde islâmiyyete uygun, sahîh halîfe oldu. Buna, bütün islâm memleketlerinde bulunanlar, râzı olup, bu seneye (âmül-cemâ’a) ismi verildi. Halîfe olunca, Afrikada kâfirlerle cihâda başladı. Bir sene sonra, Abdürrahman isminde bir serdârı [kumandanı] Îrânın şarkında Sicistâna [ya’nî Sistana], bir sene sonra, Sûdana ordu gönderip, oraları kâfirlerden aldı. Kırkdördüncü yılda Kâbil şehrini, sonra Mühelleb kumandasındaki ordusu, Hindistân ve Semerkandı aldı. Mühelleb, dahâ sonraları hâricîlerle çok muhârebeler yaparak yayılmalarını önlemiş büyük bir kahramandır. Kırkbeşde Afrîkıyye [ya’nî Tunus] alındı. 47’de Çinde büyük ve çetin muhârebeler yapıldı ve çok şehîd verildi, kırksekizde Kıbrıs adasına, bizzat gazâya gidip, feth eyledi.

Kıbrıs adası, nice zemân müslimânların elinde kaldı. (Ahlâk-ı alâî) kitâbı son kısmı, beşinci sahîfede diyor ki, (Kıbrıs adasında, Eshâb-ı kirâmdan ve Tâbi’în-i izâmdan, çok kimselerin mezârı vardır. Bilhâssa Enes bin Mâlikin “radıyallahü anh” teyzesi Ümm-i Hırâm “radıyallahü anhâ” orada medfûndur). Bir gün, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” onun evinde uyumuşdu. Gülerek uyandı. Yâ Resûlallah! Niçin güldünüz dedikde, (Yâ Ümm-i Hırâm! Ümmetimden bir kısmını, gemilere binip, kâfirlerle gazâya giderler gördüm!) buyurdu. Ümm-i Hırâm (Yâ Resûlallah! Düâ et, ben de onlardan olayım!) dedi. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Yâ Rabbî! Bunu da onlardan eyle!) diye düâ buyurdu.