Vasıyyet etmezse, velîsinin, hattâ yabancının kendi malından iskât yapması câiz olur denilmişdir.

KAZÂ NAMÂZLARI

Namâz, beden ile yapılan bir ibâdet olduğundan, başkası yerine kılınamaz. Herkesin kendisinin kılması lâzımdır. Namâzları vaktinde kılmaya “Edâ” denir. Herhangi bir zemânda tekrâr kılmaya “İâde” denir. Meselâ mekrûh olarak kılınan namâzın vakti çıkmadan, buna imkân olmazsa, her zemân iâdesi vâcibdir. Farz ve vâcib olan namâzı, vakti geçdikden sonra kılmağa “Kazâ” etmek denir.

Bir günlük beş vakt farzı ve vitr namâzını kılarken ve kazâ ederken, tertîb sâhibi olmak farzdır. Ya’nî, namâz kılarken, sıralarını gözetmek lâzımdır. Beşden fazla kazâsı olmayana (Tertîb sâhibi) denir. Cum’a farzını, o günün öğle namâzı sırasında kılmak lâzımdır. Sabâh namâzına uyanamayan, hutbe okunurken bile hâtırlarsa, hemen bunu kazâ etmelidir. Bir namâzı kılmadıkça ondan sonraki beş namâzı kılmak câiz olmaz. Hadîs-i şerîfde, (Bir namâzı uykuda geçiren veyâ unutan kimse, sonraki namâzı cemâ’at ile kılarken hâtırlarsa, imâmla namâzı bitirip, sonra önceki namâzını kazâ etsin! Bundan sonra, imâmla kıldığını tekrâr kılsın!) buyuruldu.

Farzı, kazâ etmek farzdır. Vâcibi kazâ etmek vâcibdir. Sünneti kazâ etmek, emr olunmadı. Hanefî mezhebinin âlimleri sözbirliği ile bildiriyorlar ki; (Sünnet namâzlarının yalnız vaktinde kılınmaları emr olundu. Vaktinde kılınmayan sünnet namâzlar, insanın üzerinde borç kalmaz. Bunun için, vaktinden sonra kazâ edilmeleri emr olunmadı. Sabâhın sünneti, vâcibe yakın olduğundan, o gün öğleden önce farzı ile kazâ edilir. Sabâh sünneti öğleden sonra, başka sünnetler ise, hiçbir zemân kazâ edilmez. Kazâ olursa, sünnet sevâbı hâsıl olmaz. Nâfile kılınmış olur.)(İbni Âbidîn)de ve (Tergîb-üs-salât) 162.ci sahîfelerinde diyor ki, (Sünnetleri, özrsüz oturarak kılmak câizdir. Hiç kılmamak günâhdır. Farzları özr ile oturarak kılmak câizdir).

Farz namâzları bilerek ve özrsüz olarak terketmek büyük günâhdır. Vaktinde kılınmayan böyle namâzları kazâ etmek lâzımdır.