Hâcı Bayram-ı Velînin talebesi Ömer Sekînînin talebesi Hızır Dede, Üftâde efendiye rûhsat verdi. Bunun talebesi de, Hüdâyî Azîz Mahmûd efendidir.
(Uşâkî) yolunun reîsi Hasen Hüsâmeddîn efendidir. Buhârâda seyyid Ahmed-i Semerkandîden feyz aldı. Uşakda yerleşdiği için Uşâkî denildi. 1003 [m. 1594] de Konyada vefât etdi. (Ticânî) yolu, Afrikanın batısında yayılmışdır. Ticânî ismine bakınız! 50, 94, 312, 686, 689, 848, 958, 1011, 1016, 1063, 1090, 1091, 1094, 1119, 1156, 1171, 1172.
203 — CÜVEYRİYYE “radıyallahü anhâ”: Benî Mustalak kabîlesi reîsi olan Hârisin kızı idi. Hicretin beşinci senesinde yapılan (Müreysi’) gazvesinde esîr alınmışdı. Amcasının oğlu olan zevci muhârebede katl edildi. Yirmi yaşında, çok hasnâ idi. Cüveyriyye satılığa çıkarıldıkda, bir rivâyetde babası satın almak için Medîneye bir sürü deve getirdi. İki a’lâ deveye kıyamayıp şehr dışında sakladı. Resûl “aleyhisselâm”, filân yerde sakladığın iki deveyi de getir dedi. Hâris, şaşırıp, iki oğlu ve dahâ nice kimse ile îmân etdi. Resûl “aleyhisselâm” develeri alıp, kızını geri verdi. Kız da îmâna geldi. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, Cüveyriyyeyi babasından isteyip nikâh buyurdu. Hicretin ellialtı 56 [m. 675] senesinde vefât etdi. 381, 1106.
204 — DAHHÂK “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Dahhâk bin Kays, Tâbi’îndendir. Cemel harbine karışmadı. Sıffînde hazret-i Alî ile birlikde idi. Hazret-i Mu’âviyenin huzûrunda pek acı konuşduğu hâlde, hazret-i Mu’âviye, riâyeti ve hurmeti bırakmayıp, buna yine ihsân ederdi. 37 [m. 657] senesinde, yetmiş yaşlarında vefât etdi. Semerkandın fethinde bir gözü sakatlandı. Tefsîr sâhibi Dahhâk-i Belhî 102 de vefât etdi. 391, 537, 1008.
205 — DALTON: İngiliz fizikcisi ve kimyâgeridir. 1179 [m. 1766] da tevellüd, 1260 [m. 1844] da vefât etdi. 967.
206 — DANYAL “aleyhisselâm”: Hazret-i Dâvüd evlâdından bir Peygamberdir. Mîlâddan [606] sene önce Bâbile götürülüp, Buhtunnasar serâyında büyüdü. 1083.
207 — DÂRÂ: Eski Îrânın Kiyâniyân şâhlarının dokuzuncusu ve sonuncusudur. Mîlâddan önce [342] den [330] senesine kadar hükm sürdü. Erbilde İskendere mağlûb olup kaçarken öldü. Sonra İşkâniyân, dahâ sonra Sâsâniyân devletleri kurulmuşdur. 1123.
208 — DÂRE KUTNÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Alî bin Ömer, hadîs âlimidir. 306 [m. 918] senesinde Bağdâdda Dâre kutnda tevellüd, 385 [m. 995] de vefât etdi. (Sünen) kitâbı meşhûrdur. 424, 1025.
209 — DÂRİMÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Abdüllah bin Abdürrahmân hâfız Ebû Muhammed, 181 [m. 798] de Semerkandda tevellüd, 255 [m. 869] de vefât etdi. Hadîs âlimidir. (Müsned) adındaki kitâbı çok kıymetlidir. 61, 424, 465.
210 — DARWİN: İngiliz tabî’iyyecisidir. 1224 [m. 1809] de doğdu. 1299 [m. 1882] da öldü. 81, 540, 1041.
211 — DAVENPORT: John Davenport. Ondokuzuncu asrın sonunda yaşamış olan lord Davenport, İngiliz müşteşriklerindendir. (Hazret-i Muhammed ve Kur’ân-ı kerîm) adındaki ingilizce kitâbı, önce Londrada, sonra birkaç kerre de Hindistânda basılmışdır. 1346 [m. 1928] da Ömer Rızâ tarafından türkcesi neşr edilmişdir. [m. 1966] sonunda türkcesi latin harfleri ile basılmışdır. Misyonerlerin [m. 1925] de çıkardıkları (The Islamic World Today) ya’nî (Bugünkü islâm âlemi) adındaki kitâbın yirminci faslında Davenport ve kitâbı hakkında geniş bilgi vardır. 534.
212 — DÂVÜD “aleyhisselâm”: Hem Nebî, hem sultân idi. Mîlâddan [1086] sene önce Kudüsde tevellüd, [1016] sene önce orada vefât etdi.