Muhammed Alî ismindeki bir Kadyânînin ingilizce tefsîrini türkçeye terceme ederek (Tanrı buyruğu) ismini verdi. Burada, Îsâ aleyhisselâmın babası vardır demekde ve Nahl sûresinin altmışsekizinci âyetine verdiği ma’nâ da küfre sebeb olmakdadır. İngilizceden çevirdiği (Asr-ı se’âdet târîhi) de, onun gibi düşünen bir zümre tarafından halkın önüne sürülmekdedir. 468, 499, 887, 1088.
— PÂNİ-PÜTÎ: Senâüllah ismine bakınız!
752 — PASKAL: Fransız fizikcisidir. 1032 [m. 1623] de tevellüd, 1072 [m. 1662] de vefât etdi. Papas idi. Fizikde sıvıların basınc kanûnu ile ve geometride bilhâssa koniler üzerindeki buluşları ile meşhûrdur. Dahâ onsekiz yaşında iken bir hesâb makinesi yapmışdır. Dînî düşünceleri fransız papasları ve papa tarafından kabûl edilmemişdir. Hıristiyanlık dîni, ilm ve fen adamlarını kabûl etmemekdedir. 27.
753 — PASTÖR: Fransız kimyâgeridir. 1237 [m. 1822] de tevellüd, 1312 [m. 1895] de vefât etdi. Bulaşıcı hastalıklar, mikroblar ve aşılar üzerine keşfleri vardır. Cenâzesinin hıristiyan merâsimi ile kaldırılmasını vasıyyet etmişdir. 27, 704.
754 — PAULUS: Bolüs adında bir yehûdî idi. Fransızlar (Saint Paul) derler. Mîlâdın ikinci yılında Tarsusda doğdu. Îsevî görünüp, kendini din âlimi tanıtdı. Îsâ aleyhisselâmdan sonra ilk işi, semâdan inen İncîli yok etdirmek oldu. Îsâ, Allahın oğludur dedi. Şerâbı ve domuzu halâl etdi. Kıblelerini Kâ’beden şarka, güneşin doğduğu tarafa döndürdü. Allahın kendisi birdir. Sıfatları üç dürlüdür dedi. Bu sıfatlara (Uknûm) dedi. Dönme yehûdînin bu sözleri ilk yazılan dört (İncîl)e, bilhâssa Lukanın İncîline karışdı. Havârîlerden olan Barnabas, bunun yalanlarına aldanmadı. Îsâ aleyhisselâmdan gördüklerini ve işitdiklerini doğru olarak yazdı. Fekat bozuk dört İncîle aldananlar, fırka fırka ayrıldı. Birbirine uymaz yetmişiki fırka hâsıl oldu. Paulusün düşmanlığı anlaşılarak Kudüsde iki kerre habs edildi. Sonra Romaya götürüldü. Mîlâdın altmışyedinci [67] senesinde Neron tarafından orada başı kesildi. Kemikleri, Sen Piyer kilisesindedir. Hazîranın yirmidokuzunda yortusu yapılır. 42, 1079, 1083, 1122, 1130.
755 — PETRUS: Sen Piyer de denir. Eski ismi Şem’ûn idi. Havârîlerdendir. Andriyasın kardeşidir. Üçyüzdoksandokuzuncu [399] sırada (Havârîler) ismine bakınız! 1108, 1133.
756 — PEZDEVÎ: Üçyüzonyedinci [317] sırada Fahr-ul-islâm ismine bakınız!
757 — PİSAGOR: Eski yunan filosofudur. Bunun felsefesine (İşrâkıyyun) denir.
758 — RÂBİ’A-İ ADVİYYE “rahmetullahi teâlâ aleyhâ”: Babası İsmâ’îldir. Zühd ve salâh ile meşhûr bir hâtundur. Basralıdır. Süfyân-ı Sevrî ve Hasen-i Basrî, Râbi’adan feyz alırlardı. 135 [m. 752] de Kudüs civârında vefât etdi. 212.
759 — RÂFİ’Î: Yirmiikinci [22] sırada Abdülkerîm-i Râfi’î ismine bakınız!
760 — RAHMETULLAH EFENDİ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Rahmetullah bin Halîl-ür-rahmân Hindî, Hanefî fıkh âlimidir. Delhîde yetişdi. Abdül’azîz hân kendisini İstanbula da’vet etdi. Madalya verdi. Ma’âş bağladı. Hıristiyanlara bir reddiye yazmasını istedi. İstanbulda, arabca (İzhâr-ül-hak) kitâbını yazdı. Kitâb dört cilddir. Mekke baskısı pek nefîsdir. Londradan Hindistâna gelen protestan papasları ile yapdığı mücâdelesini ve onları kaçırdığı yazılıdır. Kitâbı Sultân Abdül’azîz Hân için yazmışdır. İngiliz gazeteleri, (Bu kitâb yayılırsa, hıristiyanlık mahvolur) yazmışlardır. Nüzhet efendi bunun birinci kısmını, Ömer Fehmî efendi de ikinci kısmını türkceye terceme etdi. Delhîde hıristiyan papasları ile mücâdele edip, hepsini mağlûb etdi. Bu mücâdeleleri (Beyân-ül-hak) kitâbında ve türkce tercemesinde yazılıdır. 1306 [m. 1889] da 75 yaşında iken Mekkede vefât etdi. 389.
761 — RÂKIM EFENDİ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Mustafâ Râkım efendi, meşhûr hattâtlardandır. Yedi-kulelinin talebesidir. 1181 [m. 1767] de vefât etmişdir. Merkez efendidedir. Yüz kadar Mıshaf-ı şerîf yazdı.