İbni Âbidîn buyuruyor ki:
1 — Câmi’ kapısını kilidlemek mekrûhdur. Hırsız tehlükesi varsa, mekrûh olmaz.
2 — Câmi’ üzerinde cimâ’, tahrîmen mekrûhdur. Kâ’be-i mu’azzama ve câmi’ üzerine basmak da mekrûhdur. Câmi’ üzerine cünüb çıkmak harâmdır.
3 — Câmi’ üzerine abdest bozmak tahrîmen mekrûhdur. [Câmi’in altına ve mihrâb dıvarının önüne abdesthâne yapmanın mekrûh olduğu (Tergîb-üs-salât)da yazılıdır.] Çünki, câmi’lerin üstü, semâya kadar mesciddir. Altı da böyledir. Altını şadırvan, hamâm yapmak câizdir.
4 — Câmi’den ba’zan geçmek câizdir. Yol hâline getirmek mekrûhdur. Özr olursa, mekrûh olmaz. Hergün mescide ilk girişde (Tehıyyet-ül-mescid) kılar. Sonraki girişlerinde kılmaz. Hamevî (Eşbâh) şerhinde diyor ki, (Câmi’e girenin (Tehıyyet-ül-mescid) olarak, iki rek’at nemâz kılması, sözbirliği ile sünnetdir. Ba’zan, müstehab deyince sünnet anlaşılır. Kur’ân-ı kerîm okunuyorsa, tehıyyet kılınmaz. Çünki, Kur’ân-ı kerîmi dinlemek farzdır. Farz-ı kifâye için dahî sünneti terk etmek evlâdır. Kur’ân-ı kerîmi tegannî ile okumak ve bunu dinlemek harâmdır). [Dört vakt nemâzın sünnetlerini kazâ niyyeti ile kılmak lâzım olduğu buradan da anlaşılmakdadır.] (Kâdîhân)da diyor ki, (İmâm tegannî ile okuyorsa, başka mescide gitmek efdaldir. Zânî veyâ fâiz yiyici ise [veyâ başka harâm işlediği, zevcesini, kızını açık gezdirdiği ma’lûm ise] başka mescide gitmelidir). Zarûretsiz câmi’den geçmeği âdet eden, fâsık olur. Câmi’e hangi ayakla girip çıkılacağı, 70. ci madde başında yazılıdır.
5 — Câmi’lere necâset sokmak mekrûhdur. Üzerinde necâset bulunan kimse, câmi’e giremez. Necs yağ ile kandil yakmak câizdir. (Fetâvâ-i fıkhiyye)de diyor ki, (Mescidde necâset gören kimsenin, bunu hemen temizlemesi lâzımdır. Temizlemeği özrsüz gecikdirirse, günâh olur. Nemâz kılanın üzerinde, secde yerinde necâset görenin, bunu ona bildirmesi lâzımdır. Bunu haber vermek ve nemâzı geçecek olanı uyandırmak vâcib değildir, sünnetdir).
6 — Necs su ile yapılmış harç ve çamur ile câmi’ sıvamak mekrûhdur. Temiz su ile yapılmış, tezek karışık çamurla sıvamak mekrûh olmaz. Çünki, bunda zarûret vardır. [(Hindiyye).] Ellialtıncı maddeye bakınız!
7 — Câmi’de, kap içine abdest bozmak mekrûhdur. Kan aldırmak da böyledir. Yel kaçırmak mekrûh olmaz.
8 — Necâset bulaşdıracak olan deliyi ve küçük çocukları câmi’e sokmak harâmdır. Necâset tehlükesi olmazsa, mekrûhdur.
9 — Câmi’de pazar kurmak, yüksek sesle konuşmak, nutk söylemek, kavga etmek, silâh çekmek, cezâ vermek tahrîmen mekrûhdur. [Cum’a ve bayram hutbelerinde nutk verir gibi okumak, konuşmak harâmdır.]
10 — Sokakda gezilen na’lın, ya’nî ayakkabı ile câmi’e girmek mekrûhdur. Temiz mest ve na’lın ile nemâz kılmak, çıplak ayakla kılmakdan efdaldir. Yehûdîlere muhâlefet olur. Birinci kısm, 68. ci maddeye bakınız! [Na’leyn, altı deri, üstü açık ve tasmalı ayakkabıdır. Altı tahta na’leyn ile gezmek mekrûhdur].
Bir odası mescid yapılmış olan ev üzerine ve içinde mushaf bulunan oda üzerine abdest bozmak ve cimâ’ etmek mekrûh olmaz. Cenâze ve bayram nemâzları kılınan yerler de böyle ise de, buralardaki imâma, câmi’deki cemâ’at uyabilir. Buralara, câmi’ avlularına, medrese ve tekkelere, hâid kadın ve cünüb girebilir.
11 — Câmi’lerin kıbleden başka dıvarlarını süslemek câizdir. Fekat, bu parayı fakîrlere harc etmek efdaldir. Kıble dıvarını kıymetli şeylerle, renklerle süslemek mekrûhdur. Yan dıvarların fazla süslü olması da mekrûh olur.